Момент во времето
Во август 2017 година, на денот кога требаше да заминам со мојот американски колега во Грција на уште една епизода од нашето теренско истражување, застанавме до Музејот на романскиот селанец за да му ги покажам оригиналните фотографии направени од браќата Манаки. Тогаш сфативме дека точните локации на многу фотографии недостасуваат во каталозите на музејот. Одеднаш решивме да ја смениме рутата. Два дена подоцна, бевме во Северна Македонија.
Фотографијата од Крушево – Cruşuva на аромански – беше лесно препознатлива и датирана: 15 август 1903 година. Требаше само да го идентификуваме точното место каде браќата ја имаат направено. На денот на Свети Илија во 1903 година, крушевчани се побуниле против Османлиите, а браќата Манаки пристигнале набргу по уништувањето на градот за да го документираат тоа. Со фотографијата в рака тргнавме низ Крушево да ја најдеме локацијата. Ја најдовме брзо, но позицијата изгледаше приближна, бидејќи аголот беше или премногу низок или превисок во споредба со старата фотографија. Сфативме дека една куќа сега стои на точното место – еден век менува многу работи.
Вистинскиот момент на изненадување дојде подоцна кога сфатив дека фотографијата ја направив точно 114 години по браќата Манаки, без да планирам. Јулијанскиот календар сè уште бил во употреба во Отоманската империја во 1903 година, додека во архивата на музејот датумот бил заведен според Грегоријанскиот календар. Пресметувањето на разликата од 13 дена го откри преклопувањето – длабоко симболична коинциденција за мојата прва пресоздадена фотографија следејки ги стапките на браќата Манаки.
